آموزش احداث باغ پسته

پسته در ایران

میزان تولید پسته در ایران سالانه حدود 200 هزار تن است و تنها 10 درصد از این محصول مصرف داخلی دارد و 90 درصد دیگر صادراتی است. مصرف سالیانه? پسته برای هر خانواده? ایرانی حدود 2 کیلوگرم است. تولید و صادرات پسته ایرانی، سالانه در حدود 1?4 تا 1?7 میلیارد دلار برای ایران، درآمدزایی می‌کند. استان کرمان شهرستان رفسنجان ، شهرستان زرند شهر کشکوییه،شهرستان سیرجان، شهرستان انار و ، مراکز اصلی تولید پسته در ایران به‌شمار می‌آیند و 80 درصد پسته تولیدشده در ایران، از این مناطق به‌دست می‌آید. شهرستان بوئین زهرا در استان قزوین نیز سهم قابل توجهی از پسته تولیدی ایران را به خود اختصاص می‌دهد.

با این‌که پسته? ایران و آمریکا از یک نژاد هستند اما پسته? ایرانی طعم بهتری دارد. چیزی که بسیاری از توزیع کنندگان عمده? اروپایی هم آن را تأیید می‌کنند. مثلاً پسته ترکیه از نژاد دیگری است.

اقلیم مناسب کشت پسته

اولین قدم برای احداث باغهای پسته شناخت دقیق از شرایط آب و هوایی منطقه می باشد و انجام هر گونه فعالیتی بایستی با آگاهی از وضعیت اقلیمی مناطق صورت پذیرد در غیر اینصورت سرمایه گذاری ، با ریسک پذیری زیادی همراه خواهد بود. در جدول زیر شرایط محیطی مناسب ، قابل تحمل و نامناسب کاشت پسته ارائه شده است.

خسارات عمده ای که سرمای دیررس و گرمای زودرس بهاره در بعضی از مناطق به محصول پسته وارد می کند می طلبد که برای انتخاب رقم مناسب و سازگار با مناطق، مطالعه و بررسی دقیق اولیه به عمل آید

شرایط آب و خاک

خاک به عنوان بستر رشد و نمو درختان و آب به عنوان جریان دهنده کلیه مواد غذایی (به استثناء کربن) و مهمترین ماده ترکیبی نسوج گیاهی، از اساسی ترین فاکتورهای استقرار و رشد درختان می باشند، با توجه به تنوع آب و خاک، شناخت دقیق از وضعیت آب و خاک منجر به تصمیم گیری هدفدار در انتخاب محل احداث باغ پسته می گردد.

درختان پسته در خاکهای غنی، شنی لومی و با عمق زیاد و با EC آب و خاک پایین تر محصول خوب می دهند. احداث باغات پسته در آب و خاک مرغوب، باصرفه تر، اقتصادی و برگشت سرمایه سریع تر می باشد. تحمل پذیری پسته در شرایط شوری نسبی آب و خاک دلیل بر کاشت آن در خاکهای فقیر و شور نمی باشد بطوریکه با فقر خاک وبالارفتن شوری، عملکرد در واحد سطح کاهش یافته و بتدریج باغات غیراقتصادی می شوند. در جدول زیر EC مناسب، قابل تحمل و نامناسب آب و خاک برای درختان پسته ارائه شده است.

علاوه بر شوری بالای آب و خاک، وجود لایه سخت، شوری و قلیائیت خاک، وجود یک لایه کاملاً شنی در زیر لایه رسی، بالابودن سطح سفره های کاذب آب (زه) یا به عبارتی بالا بودن سطح ایستابی از عوامل محدود کننده کشت پسته می باشد که قبل از احداث باغ لازم است توسط متخصصین آب و خاک بررسی و در صورتیکه عوامل محدود کننده قابل رفع و شرایط ، قابل اصلاح باشد نسبت به اصلاح و سپس برای احداث باغ اقدام و در غیر این صورت بهتر است از احداث باغ صرفنظر گردد.

مراحل احداث باغ پسته

  1. آماده سازی زمین
    تمام سطح زمین را با تراکتور شخم عمیق زده و اگر خاک تا عمق 2 متری دارای لایه سخت و یا بافت سنگین باشد باید با سوسولوز (ریپر) آنرا شکست و قابل نفوذ کرد و بعد از شخم هموار و تسطیح نمود، در صورتیکه بر اساس نظر کارشناسان آب و خاک اجرای آبیاری بابلر مورد نظر باشد تسطیح با شیب 2-1 درصد و در آبیاری قطره ای تسطیح نسبی کافی می باشد. (شکل 1)
  2. تهیه نقشه باغ وپیاده کردن آن
    در تهیه نقشه باغ ، مشخص کردن موقعیت خیابانهای اصلی و فرعی، محل ایجاد تاسیسات، محل حفر چاه و محل استخر ذخیره آب (در صورت نیاز )، قطعه بندی مزرعه برای کشت ارقام مختلف و تعیین جهت کاشت ردیف درختان، فاصله ردیف ها از همدیگر و فاصله درختان روی ردیف و محل احداث بادشکن(در صورت نیاز ) و استقرار درختان نر مورد توجه قرار می گیرد.

مناسبترین فاصله ردیفها 6-7 متر و فاصله بین درختان 3-4 متر می باشد البته فاصله بین ردیف 4-6 متر و بین درختان 2-3 متر قابل تحمل می باشد. ضمناً فاصله بین ردیف کمتر از 4 متر و فاصله بین درختان کمتر از 2 متر نا مناسب می باشد.

  1. آماده کردن وکاشت بذر در زمین اصلی
    در اواخر اسفند و اوایل بهار بذر‌ها را حدود 24 تا 48 ساعت (ترجیحاً 24 ساعت ) در آب خیس خیسانده، پس از شست‌و‌شوی با استفاده از سموم قارچ‌کش یا هیپوکلرید سدیم (مایع سفیدکننده) ضدعفونی می‌شود. پس آن باید بذرها را در کیسه‌های پارچه‌ای که به طورمنظم به‌مدت 4 تا 5 روز مرطوب نگه داشته‌شوند قرارداد (دمای مناسب برای جوانه‌زنی بذرها30-20 درجه سانتی‌گراد می‌باشد)بعد از جوانه زدن بذرها بایستی آنها را با قارچ‌کش ضدعفونی کرده و در محل مورد نظر کاشت.در زمین‌های با آب وخاک شیرین بذور جوانه زده مورد نظر برای کاشت را پس از گاورو شدن زمین (رسیدن به حد ظرفیت مزرعه ) د رمحل داغ آب زمین اصلی می‌‌کارند.چنانچه بافت خاک مزرعه سنگین باشد به منظور جلوگیری از سله بستن ، روی بذور داخل هر گودال را به وسیله ماسه می‌پوشانند. این عمل به رشد گیاه کمک فراوان می‌کند، چون نه تنها اکسیژن کافی در دسترس ریشه‌های نهال قرار می‌دهد بلکه موجودات هوازی مفید خاک را نیز به فعالیت وا می‌دارد. عمق کاشت بذر بستگی به اندازه بذر دارد .میزان تقریبی عمق کاشت حدود 2 تا 5 برابر بزرگ ترین قطر بذر است.
  1. چاله کنی و کاشت نهال
    در صورت تمایل به کشت نهال در زمین اصلی ، در خاکهای نا مرغوب ، گودالی به قطر 5/0 تا 1 متر و عمق 5/1 مترایجاد و بعد از برداشتن خاک چاله و ریختن خاک مرغوب و مقداری کودهای آلی کاملاً پوسیده، به کاشت نهال اقدام می کنند.در خاکهای مرغوب ، چاله هایی به قطر 40 سانتی متر و عمق 60 سانتی متر که جای کافی برای استقرار ریشه نهال داشته باشد ایجاد می گردد.
    نهال بایستی دارای اصالت نژادی و سالم بوده یعنی عاری از بیماریهای قارچی مهم (ورتیسیلیوم، فیتوفترا، فوزاریوم) ، نماتد و آفات قرنطینه ای و سایر پاتوژنهای بیماری زا باشد. پایه توصیه شده بادامی زرند یا بادامی ریز می باشد.

    در مناطقی که خاکها به نماتد آلودگی دارند از کشت پسته با پایه اهلی (Pistacia vera ) خودداری نموده و در صورت اصرار به احداث باغ از پایه بنه (Pistacia mutica) استفاده شود.

    توصیه می شود از نهالهای گلدانی که ارتفاع نهالها بیش از 50 سانتیمتر و سن آنها 13 ماه می باشد استفاده شود.

    نهال را به طور صحیح در چاله حفر شده قرار داده و بعد از پر کردن گودال با مخلوطی از خاک مرغوب و کود دامی کاملاً پوسیده ، خاک اطراف نهال را با پا می کوبند تا ذرات خاک به حد ممکن به همدیگر فشرده و ریشه را محکم نگهدارند. پس از انجام این مقدمات باید اقدام به آبیاری نمود.

    در روش دیگر غرس نهال، چاله را قبلاً با خاک و مقداری کود دامی پوسیده پر و آبیاری نموده و بعد از نشست خاک و گاورو شدن به غرس نهال اقدام می کنند.

  2. نصب قیم
    برای نگهداری نهال و جلوگیری از خم شدن در مقابل باد نصب قیم الزامی می باشد واین قیم حداقل باید برای دو سال در کنار نهال قرار گیرد. اتصال قیم به نهال توسط نوار پهن و نرم صورت می گیرد تا آسیبی به پوست نازک نهال وارد نشود.
  3. احداث بادشکن
    در مناطق بادخیز که وزش باد تعادل اسکلتی درختان را به هم می زند و منجر به خسارت می گردد توصیه می شود در جهت عمود بر بادهای غالب منطقه و بفاصله 5 متر از اولین ردیف اقدام به کاشت بادشکن نمایید . مناسبترین درخت بادشکن در مناطق پسته خیز پسته نر می باشد که در این حالت فاصله بین درختان پسته نر به عنوان بادشکن 3-2 متر می باشد. از مزایای دیگر این بادشکن پراکنش گسترده و پوشش مطلوب گرده در زمان گرده افشانی می باشد .

پیوند درختان پسته

سه روش پیوند زنی در پسته کاربرد دارد : پیوند لوله ای ، پیوند شکمی و پیوند اسکنه ای. پیوند اسکنه ای از قدیم الایام در ایران کاربرد داشته، که به تدریج کنار گذاشته شده است. هم اکنون استفاده از پیوند لوله ای به دلیل سادگی، سرعت عملیات و درصد بالای جوش خوردن بین پایه با پیوندک رواج یافته و درختان پسته با استفاده از این روش تکثیر می شوند.

از آنجا که درخت پسته از نوع درختان صمغ دار است، ایجاد هر گونه خراش در تنه یا در شاخه های آن موجب تراوش صمغ می گردد که در مجاورت هوا سفت می شود. بنابراین در پیوند شکمی نهال پسته، شکاف افقی در پایین شکاف عمودی زده می شود تا صمغ مترشحه از شکاف افقی مانع رویش و رشد جوانه پیوندک نشود.

آماده سازی پایه، تهیه پیوندک وانجام عمل پیوند زنی

در اسفند ماه نهالهای 3-2 ساله پسته در زمین اصلی سربرداری می شوند. پس از رشد جوانه های جانبی، بسته به نوع آرایش تنه درخت، 3-1 شاخه جانبی بر روی پایه اصلی نگهداری شده و سایر شاخه ها حذف و بر روی شاخه های باقیمانده عملیات پیوند انجام می گیرد. در پیوند لوله ای هم اندازه بودن قطر پایه و پیوندک ضروری است، به همین منظور ابتدا پایه و شاخه مناسب پیوندک انتخاب می شود. زمان مناسب برای پیوند نهالهای پسته به طور عمده در اواخر اردیبهشت تا اوایل خرداد یعنی هنگامی است که درخت به راحتی پوست می دهد و دمای هوا در حد معتدل قرار دارد.

برای تهیه پیوندک حدود 3-2 سانتیمتر بالاتر از جوانه، شاخه را قطع کرده، سپس از 2 سانتیمتری زیر جوانه با چاقوی پیوند زنی پوست دور تا دور بریده می شود. بعد با انگشت پوست برش خورده را به آرامی چرخانده تا پوست حاوی جوانه به راحتی و به طور کامل از چوب جدا شود. پیوندک آماده شده به شکل استوانه ای حاوی جوانه می باشد. شاخه های جانبی نگهداری شده بر روی پایه نیز سربرداری شده و سپس به فاصله 3-2 سانتیمتر از بالا دور تا دور شاخه برش داده می شود و به روش تهیه پیوندک، پوست جدا می شود .

پس از آماده شدن پایه و پیوندک، پیوندک را که به شکل استوانه است روی چوب پایه قرار داده و به آرامی در محل خود مستقر می نمایند. در نهایت محل پیوند با نوار، به طور مناسب بسته می شود. توصیه می شود پیوند در ارتفاع 50-40 سانتیمتری پایه صورت گرفته و نهال به صورت تک تنه هدایت شود.

نسبت مناسب تعداددرختان نر به ماده

بررسی‌ها و تحقیقات نشان می‌دهد که دورترین فاصله موثر برای گرده‌افشانی که منجر به رسیدن حداقل یک دانه گرده به هر گل‌ماده می‌شود، 20متر است. بنابراین قرارگرفتن یک درخت‌نر در مرکز یک بلوک 5×5 درختان ماده، تراکم گرده مناسبی را در باغ ایجاد می‌کند .

در مناطقی که تاکنون پسته‌کاری صورت نگرفته یا امکان پراکندگی مناسب گرده در اثر شرایط محیطی کم است، باید ردیف بیرونی، عمود بر جهت بادغالب، با یک ردیف درختان نر در نظر گرفته شود. هنگامیکه تراکم کافی از دانه‌های گرده در باغ وجود نداشته باشد، تعداد پسته درخوشه کاهش یافته و معمولا میوه‌ها بصورت انتهایی تشکیل می‌شوند. در صورتیکه گرده کافی در باغ وجود داشته باشد، گلها تقریبا بافواصل زمانی کوتاه تلقیح شده و باهم شروع به رشد می‌کنند و اختلافات زیادی از لحاظ اندازه بین آنها پدید نمی‌آید.

گلدهی همزمان با رقم ماده مهمترین مشخصه یک رقم نر مناسب است. گلدهی رقم نر باید یک و یا دوروز زودتر از گلدهی درختان ماده شروع شده و کل طول دوره گلدهی رقم ماده را پوشش دهد. هرچه رقم‌نر پررشدتر باشد، زودتر به مرحله گلدهی رسیده و گلهای بیشتری تولید می‌کند. بنابراین مقدار گرده تولیدی افزایش می‌یابد.

عملیات بعد از پیوند

پس از پیوند، آبیاری باید منظم و به فواصل 14 روز یکبار انجام شود. جوانه ها و پاجوشهایی که از زیر محل پیوندک و بر روی پایه ایجاد می شود، باید قطع گردد.

حدود 20-15 روز پس از عملیات پیوند زنی، با اطمینان کامل از جوش خوردن پیوند، نوار پیوند باز شود.

هرس فرم درختان پسته

هدف از انجام هرس فرم، ایجاد اسکلت قوی و محکم، شکل مناسب و مورد نظر ، تحریک رشد شاخه های مناسب برای ایجاد تاج متراکم و متوازن و افزایش رشد شاخه‍ های نگهداری شده می باشد. هرس فرم جامی جهت ایجاد شکل مناسب درختان پسته توصیه می شود و مراحل اجرای آن به شرح ذیل است :

در سال اول پس از کاشت نهال در محل باغ عملیات پیوند بر روی نهال‍های کاشته شده انجام می گیرد. در اولین فصل خواب عملیات سربردای شاخه های پیوندی از ارتفاع 100-90 سانتی‍متری انجام می ‍شود. در دومین فصل رشد، شاخه های جانبی اولیه ایجاد شده از درختان سربرداری شده به عنوان اسکلت اولیه درخت انتخاب می ‍شوند. در دومین فصل خواب سربرداری شاخه های اولیه از ارتفاع 30-25 سانتی‍متری صورت می گیرد. در سومین فصل رشد عملیات حذف پاجوش و جلوگیری از رشد بیش از حد شاخه های جانبی انجام می ‍شود. در فصل خواب سال سوم سربرداری شاخه های ثانویه همانند سال دوم خواهد بود. در چهارمین فصل رشد شاخ‍ه های مورد نظر و پاجوش های اضافی حذف می ‍شوند. در فصل خواب سال چهارم فقط شاخ‍های باریک، بلند و آنهایی که دارای رشد عمودی و باعث رقابت هستند، حذف می شوند.

درفصل خواب پنجم شکل و اسکلت مورد نظر بایستی تکمیل شده باشد. اگر هرس برخی از شاخه ها، اثر مثبتی روی تکمیل شکل دارد باید .سریعاً انجام شود. متاسفانه در بیش از 90 درصد باغات پسته، هرس فرم انجام نشده و درختان موجود به شیوه سنتی (درختچه ای) پرورش یافته اند.

 

منبع: ایـ توجیهی - آموزش احداث باغ پسته


چگونه یک مزرعه پرورش کرم میل ورم راه اندازی کنم؟

اگر شما هم به دنبال راهی هستید تا میزان پروتئین دریافتی روزانه خودتان را به راحتی و ارزان بالا ببرید، فضای زیادی را اشغال نکنید و به زیرساخت خاصی احتیاج نداشته باشید، پس به دنبال چیزی به جز کرم های میل ورم نگردید.در زمان کمبود غذا شما حیواناتی کارآمد لازم خواهید داشت که جای کمی اشغال کنند و به راحتی بتوانید از نظر مخفیشان کنید.

پروتئین یکی از گرانترین مکمل های تغذیه‌ای است که میتوانید تهیه کنید ولی با اینحال این ماده یک جزء اصلی در هر رژیم غذایی عجیب و غریب در سراسر دنیاست؛ چه در تغذیه خوک و عقرب و مرغ و چه سگ و انسان! ما کرم‌های خوراکی را در رژیم غذایی همه حیوانات خانگی‌مان گنجانده ایم، از جمله سگ‌هایمان و همه آنها از کرم‌ها لذت میبرند. مخصوصا جوجه مرغ‌ها و جوجه اردک‌ها عاشق این غذا هستند و استفاده از کرم به عنوان منبع غذایی آنها نه تنها رشد طبیعی و سالم آنها را تضمین میکند بلکه به طور غیر قابل باوری آنها را آرام و اهلی میکند.

کرم های میل ورم حتی برای انسان‌ها نیز غذای بسیار خوبی محسوب میشوند. بسیار خوشمزه هستند، طعم آجیل مانند و بافت دلپذیری دارند.
شاید تصمیم بگیرید این کرم‌ها را برای استفاده حیوانات‌ پرورش دهید، اما اگر در موقعیت خاصی قرار بگیرید احتمالا خوشحال خواهید شد که کرم‌ها را برای مصرف خودتان نگه دارید. این کرم‌ها در آینده به احتمال زیاد میتوانند غذای تمام انسان‌ها باشند.

ایـ توجیهی در این مقاله قصد دارد تمام مراحل راه اندازی را قدم به قدم با عکس به شما آموزش دهد . هزینه ساخت این پروژه بسیار کم میباشد، میتوانید در زمان کم پروژه را به سرانجام برسانید و در حدود 0.14 متر مربع فضا نیاز خواهد داشت. پروژه فوق حدود 450 گرم تا 680 گرم میل ورم تولید میکند. همچنین راجع به نگهداری و نیازهای غذایی حشرات و چگونگی وارد کردن آنها به زنجیره غذایی صحبت خواهیم کرد.

لوازم و ابزار مورد نیاز

لوازم:

  • حدوداً 2 متر و 43 سانتی متری به عرض و طول 2.54 سانتیمتر در 5.08
  • 150 عدد پیچ چوب 3.81 سانتی‌متر
  • 17 عدد سبد ذخیره‌سازی
  • فویل آلومینیوم ( ترجیحا ضخیم با عرض 45.72 سانتی متر)
  • توری پنجره
  • نایلون
  • چسپ آکواریوم
  • رنگ
  • 2 عدد ظرف پلاستیکی (ظرف های دونات) – حدوداً به ارتفاع 10.14 سانتی متر که در دو قسمت 2/54 سانتیمتری باز شود.
  • سبوس گندم و جو دوسر

ابزار

  • قیچی
  • تفنگ چسپ
  • متر اندازه گیری
  • ماژیک
  • اره چوب ( اره دیسکی گرد بر بهترین انتخاب می‌باشد.)
  • دریل
  • مته
  • گونیا مخصوص نجاری یا خطکش تی

ابعاد

ابعاد مزرعه کرم میل ورم بستگی به سبدهای ذخیره سازی دارند که استفاده میکنید. . شما میتوانید از هر سبدی که دوست دارید استفاده کنید ترجیحا با ارتفاع مشابه سبد های ما استفاده کنید و سپس ابعاد را طبق آن تغییر دهید. برای راهنمایی شما در این امر میتوانید در زیر ابعادی را که ما در نظر گرفتیم، مشاهده کنید :

  • ارتفاع هر یک از سبد ها هرکدام 8.26 سانتی متر می‌باشد. به یک فضای 0.6 سانتی متر بین هر سبد احتیاج است، پس فاصله از بالای هر ریل تا بالای ریل بعدی باید 8.89 سانتی‌متر باشد. در مجموع 17 سبد داریم که ارتفاع کل آن 151.13 سانتیمتر خواهد بود و ما در اینجا نیم اینچ برای رند شدن اضافه کردیم و ارتفاع کل 152.4 سانتیمتر شد.
  • لبه بالایی 46.35 سانتی‌متر طول و 35.56 سانتی‌متر عرض دارد و فاقد دیواره می‌باشد. این لبه بالای ریل ها قرار میگیرد و سبد ها به صورت کشویی در میان آن قرار میگیرند.
  • ابعاد بالای دیواره که دقیقا در زیر لبه بالایی قرار دارد 42.23 سانتی متر طول و 31.11 سانتی متر عرض می‌باشد. بنابراین ما طول ریل ها را 31.75 سانتیمتر و فاصله آنها از هم را 42.55 سانتیمتر در نظر گرفتیم.
  • تخته های 2 در 1 اینچ کمی از یک اینچ کمتر قطر دارند، حدوداً 22.2 میلیمتر. پس الوار تکیه گاه باید 42.55 سانتیمترباشد که در بالا آورده شده است به علاوه 4.45 سانتیمتر در هر سمت 22.2 میلیمتر برای تخته بالایی و 22.2 میلیمتر برای ریل که مجموعا 51.44 سانتیمتر خواهد بود.
  • توری ها و فویل آلومینیومی هم باید هم مطابق سبد شما اندازه گیری و برش داده شود. کف سبدهایی ما 38.1 در 27.94 سانتیمتر است.
  • در هر مرحله از کار باید سبد ها و سینی را چک کنید تا مطمئن شوید به راحتی بین هر ریل سُر میخورند اما از جای خود خارج نمی‌شوند.

ساخت

حتما به خاطر داشته باشید که هنگام اندازه گیری و علامتگذاری ضخامت اره چوب را در نظر بگیرید. ما از اره دیسکی استفاده کردیم، که باعث اضافه شدن 3 میلیمتر میشود. اگر شما از اره دستی استفاده میکنید میتوانید این مقدار را به یک شانزدهم 1.5 میلیمتر کاهش دهید.

  1. از 4 تخته 244 سانتیمتر، یک 152.4 سانتیمتر، 51.4 سانتیمتر و 31.7 سانتیمت ببرید. این برش 4 ستون 152.4 سانتیمتر، 4 قطعه تکیه‌گاه 20.25 سانتیمتر و 4 عدد از 32 ریل مورد نیازتان را برای شما تامین میکند.
  2. 4 تخته باقی مانده را به قطعات 31.7 سانتیمتر تقسیم کنید. از هر تخته 7 عدد ریل به دست خواهد آمد. ما چوب ها را در 31.7 سانتیمتر, 63.82 سانتیمتر، 95.88 سانتیمتر ، 127.95 سانتیمتر، 160.02 سانتیمتر،192.09 سانتیمتر و 224.15 سانتیمتر از سمت چپ علامتگذاری کرده و سپس از سمت راست هر علامت برش زدیم.(با اینکار فاصله تیغه اره هم محاسبه میشود)
  3. با دریل 2 سوراخ به اندازه پیچ هایی که دارید در قسمت 5.08 سانتیمتر آخر هر ریل ایجاد کنید. سبدها زیاد سنگین نخواهند شد بنابراین در صورت تمایل میتوانید فقط برای یک پیچ حفره ایجاد کنید.
  4. صاف ترین سمت هرکدام از ستون ها را بردارید و آن سمت را با «ز» برای قسمت زیرین علامتگذاری کنید و سر دیگر را به عنوان بالای کار با «ب» مشخص کنید.
  5. از قسمت «ب» هر تخته هر8.9 سانتیمتر یک علامت بگذارید (3.5, 7, 10.5, 14 و….). بهترین کار انتخاب یک شیء 8/89 سانتیمتری است و همه فاصله ها را چک کنید چون احتمال اشتباه در این بخش زیاد است.
  6. 2 عدد از ستون ها را روی زمین صاف و تراز بگذارید. سمت «ب» را به جایی مثل کنج دیوار بگذارید و سر و ته چوب ها رو 31.7 سانتیمتر از هم فاصله دهید.
  7. وقتی به طور صحیح سر ته 2 چوب را با فاصله صحیح قرار دادید، یک ریل را دقیقا مماس با قسمت بالایی پیچ کنید و یکی دیگر در پایین دقیقا زیر آخرین علامتی که گذاشته‌اید. لطفاً توجه داشته باشید که در پایین آرین قسمت کار نیازی به گذاشتن ریل نیست چون سید آخر به جای طبقه، روی زمین قرار خواهد گرفت.
  8. سپس ریل های بعدی را در زیر علامت ها پیچ کنید.
  9. با دو ستون بعدی هم همین روند را ادامه دهید. حالا شما 2 نردبان با تعداد زیادی پله دارید.
  10. 2 نردبان را روبه‌روی هم روی زمین قرار دهید به نحوی که ریل ها به سوی همدیگر باشند. مطمئن شوید از بیرون یکی تا بیرون دیگر نردبان دقیقا 51.44 سانتیمتر فاصله وجود داشته باشد.
  11. 4 قطعه چوب نگهدارنده را بردارید و با دریل 2 سوراخ در هر سر آنها ایجاد کنید. یک سوراخ در وسط 2.54 سانتیمتر اول و یک سوراخ در وسط 2.54 سانتیمتر بعدی باشد.
  12. یک نگه دارنده دقیقا مماس با بالای کار پیچ کنید. در هر سر فقط یک پیچ ببندید.
  13. همین کار را مماس با پایین سازه انجام دهید.فقط یک پیچ را ببندید.
  14. سازه را بلند کنید و چک کنید که سازه کاملا صاف و مکعب باشد. اگر نیست با فشار اندکی سعی کنید سازه را کاملا صاف کنید.
  15. یک نگه دارنده دیگر دقیقا روبروی نگه دارنده بالایی در قسمت جلو نصب کنید.
  16. اگر همه چیز صاف و تراز است آخرین نگه دارنده را جایی در وسط سازه در قسمت پشتی پیچ کنید و سپس پیچ دوم همه نگه دارنده ها را ببندید.
  17. میتوانید سازه را رنگ بزنید.

بررسی اجمالی سبدها

میل ورم ها، لارو سوسک شبرو (دارکلینگ بیتل) هستند. 4 مرحله کلی رشد وجود دارد : سوسک های بالغ، تخم، لارو(کرم)، شفیره. این 4 مرحله را باید جدا نگه دارید و مطمئن شوید که سوسک های بالغ تخم ها و شفیره های بی پناه را نخورند. و بتوانید از هر مرحله راحت‌تر مراقبت کنید.

این سازه طراحی شده تا 3 واحد مختلف را در برگیرد،هرکدام شامل طبقه ای برای سوسک های بالغ، تخم ها، پرورشگاه و دو طبقه مخصوص میل ورم های در حال رشد ( که میشود 5 طبقه برای هر واحد). و یک طبقه برای کرم هایی است که آماده برداشت هستند و طبقه دیگر مربوط به مدفوع میل ورم ها. برای درک بهتر ترتیب طبقه بندی لطفاً عکس ها را نگاه کنید. شما می توانید بنا به نیازتان ترتیب را تغییر دهید،اما این ترتیبی است که ما استفاده کردیم.

برای برآورده کردن نیاز هر گروه ما نیاز به درست کردن سبد متفاوتی داریم. همه سبدها به فویل آلومینیوم در کناره ها نیاز دارند، به علت اینکه نه سوسک‌ها و نه کرم‌ها نمی‌توانند از سطح لغزنده بالا بروند.

در کف طبقه تخم‌ها، پرورشگاه و طبقه مدفوع به فویل آلومینیوم احتیاج داریم، چون شما نمی خواهید که هیچ چیزی و یا نوزادی به طبقه پایین ریخته شود.
در کف طبقه سوسک های بالغ و کرم های آماده برداشت توری پنجره نصب کنید که مدفوع و غذاهای پودری و یا تخم بتوانند از میان توری رد شده و به طبقه پایینی ریخته شوند.

کف طبقه کرم های در حال رشد باید دارای شبکه پلاستیکی باشد تا مدفوع بتواند به طبقه پایینی ریخته شود ولی غذاها به طبقه پایین ریخته نشود. حرکت طبیعی کرم‌ها باعث می شود که مدفوع به طبقه مورد نظر شما ریخته شود.

نیاز است که برای شفیره هایی که قرار است به طبقه سوسک‌های بالغ منتقل شوند، زیستگاه خاصی تعبیه شود.

قرار دادن فویل در انتهای سبدها

  1. 7 سبد بردارید.
  2. قطعه ای به ابعاد 45.72 سانتیمتر در54.61 سانتیمتر از فویل ببرید.
  3. از هر طرف در فاصله 8.9 سانتیمتر علامت گذاری کنید. این فاصله علامت گذاری شده دیوار سبدهای فویل دار را تشکیل می‌دهد.
  4. فویل را در دو قسمت روبروی هم از محل علامت گذاری به سمت داخل خم کنید.
  5. برای هرطرف این کار را تکرار کنید.
  6. اضافی را از هر سمت به دیواره بیرونی جعبه تا کنید ولی چسب نزنید تقریباً شبیه به بستن انتهای جعبه کادو.
  7. نقطه هایی از سیلیکون را دورتادور لبه کف سبد قرار دهید و همچنین مابین و دیواره سبد و فویل در قسمت بالایی (لبه سبد نباشد) نیز سیلیکون بزنید. چند نقطه سیلیکون هم در وسط فویل کف بگذارید.
  8. جعبه فویل را داخل سبد قرار دهید به نحوی که دقیقا در وسط قرار گیرد و به سمت سمت سیلیکون ها فشار دهید. ابتدا به سمت وسط کف سبد و سپس کناره های کفه.
  9. دیواره های فویل را به سمت بیرون فشار دهید تا در شیب سبد قرار بگیرند و هر دیواره را به سمت سیلیکون ها فشار دهید. فویل اضافی را در گوشه ها جمع کنید و در جای مناسب چسب بزنید.
  10. اضافه ها را از قسمت بالا جدا کنید و لبه های بالای کار را ثابت کنید.
  11. از مرحله 2 تا 10 را برای 6 سبد باقیمانده تکرار کنید.
  12. 4 سبد را خالی بگذارید. یکی برای مدفوع که از بین سبدهای دیگر میریزد و در زیرین ترین قسمت سازه قرار میگیرد. برچسب مدفوع بر روی آن بزنید. سه سبد دیگر برای پرورشگاه است، که با محتویات طبقه تخم ها پر خواهد شد وقتی که تخم به سن کافی رسیدند. با برچسب هر یک از این سه طبقه را با نام های « پرورشگاه 1» ,«پرورشگاه 2» و ««پرورشگاه 3» مشخص نمایید.
  13. زمانی که سیلیکون خشک شد،سه سبده باقی مانده (برای تخم ها) را با 1.27 تا 2.54 سانتیمتر سبوس گندم بپوشانید و این سه سبد را با نام های «تخم های 1»، «تخم های 2» و «تخم های 3» برچسب گذاری کنید.

قرار دادن توری در انتهای سبدها

  1. 4 سبد بردارید.
  2. قطعه توری در ابعاد 38 سانتیمتر در 27 سانتیمتر جدا کنید.
  3. دو قطعه فویل در ابعاد 8.9 در 41.91 سانتیمتر و 2 قطعه دیگر در ابعاد 8.9 در 30.48 سانتیمتر جدا کنید.
  4. 0.95 سانتیمتر از هر سمت تا کنید (این لبه ها به کف سبد و باقی 6.67 سانتیمتر به دیواره های سبد چسبانده خواهند شد.
  5. نواری از چسپ را به دور کف سبد بکشید و چند نقطه هم در وسط سبد قرار دهید.
  6. توری را به چسپ فشار دهید. ابتدا در قسمت وسطی و سپس در گوشه‌ها تا صاف و بدون چروک شود.
  7. دقیقا در قسمت لبه دیواره ها هم کمی چسپ قرار دهید.
  8. یکی از سمت های بلند فویل را بگیرید و بین دستتان صاف کنید و درون سبد ببرید و وسط فویل را با وسط دیواره هماهنگ کنید و به چسپ فشار دهید، ابتدا از وسط بالای سبد شروع کنید و به سمت کناره ها پیش بروید. سپس لبه هایی که پیشتر تا زدید دارد نیز در کف کار به چسپ که از میان توری بیرون زده فشار دهید.
  9. در گوشه های دیواره ها کمی چسپ قرار دهید.
  10. تکه های کوچکتر فویل را نیز به دیواره متصل کنید و از وسط به سمت کناره ها فشار دهید. قسمت روی هم آمده را به چسپ کناره ها که بر روی فویل اول می‌باشد فشار دهید.اگر چسپ از قسمتی بیرون زد لطفاً اطمینان حاصل کنید که آن را پاک کنید چون کرم ها می‌توانند از چسپ بالا روند.
  11. از مرحله 2 تا 10 را برای 3 سبد دیگر هم تکرار کنید.
  12. یک سبد را خالی بگذارید برای سبد برداشت. این سبد با کرم‌ها و موادی پر میشود که در سبدهای رشد هستند.زمانی که کرم ها به اندازه کافی بزرگ شده باشند. کف این سبد توری خواهد بود که غذاها به طبقه پایین بریزد و فقط کرم های قابل استفاده باقی بمانند. روی برچسب این طبقه بنویسید «برداشت».
  13. زمانی که چسپ ها خشک شد. 3 سبد را با لایه ای 1.27 تا 2.54 سانتیمتر از جودوسر پر کنید. این سبد ها برای سوسک های بالغ هستند. توری‌ باعث می‌شود تخم‌ها به سبد پایینی منتقل شوند، اما جودوسر از توری رد نشود. این 3 سبد را با نام های «سوسک های 1», «سوسک های 2» و «سوسک های 3» برچسب گزاری کنید.

زیستگاه شفیره

شما باید اجازه دهید برخی از کرم ها به مرحله شفیره وارد شوند، تا بتوانید دوباره ذخیره سوسک‌های بالغ خود را پر کنید،چون عمر آنها میان 2 تا 3 ماه می باشد. در این مرحله از زندگی آنها بسیار آسیب پذیرند و می توانند توسط کرم ها و سوسک های بالغ خورده شوند. بنابراین شما نیاز به یک خانه امن برای آن ها دارید.

سیستمی که ما در نظر گرفتیم این است که آنها را در یک طبقه پلاستیکی بالاتر در سبد سوسک های بالغ نگهداری کنیم. پلاستیک باعث می شود که سوسک ها نتوانند بالا بروند و به شفیره ها برسند و بعد از زمانی که شفیره تبدیل به سوسک شد میتواند از لبه ها بالا برود و به بقیه سوسک های بالغ ملحق شود.

  1. دو ظرف پلاستیکی بردارید اصولا در این ظرف ها دونات می گذارند ( مطابق عکس) آنها باید 10.16 سانتیمتر ارتفاع داشته باشند و از وسط باز شود و دو نیمه 5.08 سانتیمتر را تشکیل دهند. بهترین حالت این است که قسمت وسط و قسمت بیرونی با هم هماهنگ باشند تا وقتی که روی سطح صاف مانند میز قرار می گیرند لبه ها با هم اختلاف اندازه نداشته باشند و ایجاد لبه نکند.
  2. هر دو ظرف پلاستیکی را از وسط نصف کنید و این کار به شما چهار ظرف با ارتفاع 5.08 سانتیمتر خواهد داد. یکی از آنها را کنار بگذارید چون شما فقط به سه عدد ظرف پلاستیکی احتیاج دارید.
  3. دیواره ها را 54/2 سانتیمتر از کناره ها ببرید کناره های خالی باعث می شوند که علاوه بر اینکه ظرف شفیره ها را جدا نگه می دارند ولی سوسک ها می توانند به صورت آزادانه و بدون گیر افتادن به حرکت در زیر ظرف ادامه دهند.
  4. یک ظرف در هر یک از طبقات سوسک های بالغ قرار دهید.
  5. یک لایه نازک 0.63 سانتیمتر سبوس گندم در ظرف بریزید و به محض پیدا کردن شفیره آن را منتقل نمایید. سبوس گندم باعث می‌شود که سوسکهای تازه تبدیل شده چیزی برای خوردن داشته باشند تا زمانی که بتوانند قدرت کافی به دست آورده و از لبه ظرف به بقیه سوسک ها ملحق شوند.

مدیریت مزرعه

سازه شما در این مرحله آماده پرورش میل ورم می باشد. پیش از اینکه تمامی جزئیات مدیریت مزرعه تان را بررسی کنیم باید مقداری در مورد چرخه زندگی این حشره بدانید.

سوسکهای شبرو ( دارکلینگ بیتل) دارای چندین مرحله در چرخه زندگی هستند. چیزهایی مانند دما و رطوبت می تواند روی هر مرحله تاثیر بگذارد. اما برای اینکه کمی در مورد چرخه زمانی زندگی این حشره بدانید در اینجا جزئیات آن را برای شما بیان می کنیم.

  • آنها تنها چند روز پس از درآمدن از پیله به بلوغ کامل میرسند. در طول زندگی دو تا سه ماهه یک سوسک ماده می تواند صدها و یا حتی هزاران تخم بگذارد.
  • تخم ها برای رشد کامل به چهار تا 19 روز زمان نیاز دارند (میانگین 12 روز است).
  • آنها به صورت کرم های سفید رنگ به دنیا می آیند که در ابتدا دیدن آنها بسیار سخت است.
  • لاروها چندین بار پوست می اندازند (تا 20 مرتبه)، همینطور که بزرگتر میشوند اسکلت خارجی خود را نیز تعویض می کنند. آخرین پوست اندازی تقریبا سه ماه پس از آنکه آنها از تخم بیرون آمدند انجام میشود، که به رنگ قهوه ای طلایی خواهد بود و حدود 1 تا 1.4 اینچ (2.54 تا 3.56 سانتیمتر) طول خواهد داشت.
  • در این مرحله اگر میل ورم‌ها را برداشت نکنید آنها وارد مرحله شفیره می شوند، خود را تبدیل به یک پوسته سخت و کرم رنگ میکنند که تحرک زیادی ندارد و چیزی نمی خورد.
  • پس از 6 تا 18 روز یک سوسک به وجود خواهد در ابتدا به رنگ قهوه ای کمرنگ و بسیار ضعیف می باشد ولی طی چند روز به رنگ سیاه براق در می‌آید و چرخه دوباره ادامه پیدا میکند.

ترجیحا شما در هر واحد 150 تا 200 سوسک احتیاج دارید. این میزان برای شما 1 تا 1.5 پوند (45.6 تا 680.4 گرم) میل ورم در هر هفته تولید می‌کند.
اگر با میزان کمتری شروع کردید بهتر است اجازه دهید تمام کرم ها تبدیل به شفیره شوند تا شما به میزان جمعیت لازم دست یابید ما در ابتدا 20 عدد میل ورم خریدیم و مزرعه خود را از این طریق گسترش دادیم ولی این کار به زمان نیاز دارد.
در زیر می توانید برنامه ریزی برای یک واحد را ببینید شما می توانید برای واحد دوم و سوم هر کدام با فاصله یک هفته برنامه ریزی کنید تا تولیدات آن پایدار بماند.

  1. سوسک ها را در طبقه «سوسکهای بالغ 1» قرار دهید و طبقه «تخم‌ها1» را در زیر آن قرار دهید.
  2. پس از 3 هفته محتویات طبقه ی «تخم های1» را به داخل «پرورشگاه 1» منتقل کنید. پس از آن یک لایه دیگر به قطر 0.5 تا 1 اینچ ( 1.27 تا 2.54 سانتیمتر ) سبوس گندم (و یا غذای دیگری) درون طبقه «تخم های 1» بریزید و آن را دوباره زیر طبقه سوسک ها قرار دهید.
  3. پس از سه هفته دیگر،محتویات طبقه « پرورشگاه 1» را به داخل طبقه «درحال رشد 1» منتقل کنید. پس از آن دوباره محتویات طبقه «تخم های 1» را داخل «پرورشگاه 1 »منتقل کنید.
  4. پس از سه هفته دیگر، شما باید محتویات طبقه «درحال رشد 1» را به طبقه‌ی «برداشت» منتقل نمایید و دوباره آن را با محتویات طبقه «پرورشگاه 1» پر نمایید و طبقه ‌ی«پرورشگاه 1» را با محتویات طبقه ‌ی «تخم‌های1» پر نمایید.
  5. اجازه دهید کرم ها به مدت یک هفته در طبقه «برداشت» بماند این باعث می شود تا تمام غذاها به طبقه پایین بریزد و شما فقط کرم خالص آماده مصرف داشته باشید.
  6. برای نگه داشتن جمعیت و سوسک های خود، شما باید اجازه دهید تا تعدادی از کرم ها تبدیل به پیله شوند. می‌توانید برای ارتقاء سطح تولید خود کرم هایی را انتخاب کنید که میان بقیه بزرگتر و سالم تر هستند و همچنین زودتر از بقیه وارد مرحله شفیره شده‌اند.

مراقبت و تغذیه

 میل ورم ها محیط گرم و خشک را دوست دارند پس بهتر است که سازه مزرعه خود را در داخل خانه بنا کنید در جایی که دما یکسان بماند.این مزرعه کمتر از 0.186 متر مربع جا اشغال میکند. پس کمبود جا مشکلی برای شما ایجاد نمی کند. آنها محیط های تاریک را بیشتر ترجیح می‌دهند که این فاصله کم میان هر سبد را توجیه می کند. و شما می توانید آنها را در کناری از اتاق پشتی خود پنهان کنید.

 


آموزش کشت و پرورش آلوئه ورا

حدود هشت سال پیش بود که «آلوئه‌ورا» برای اولین‌بار به سبد مصرف خانواده‌های ایرانی راه پیدا کرد. حالا دیگر دیدن برگ‌های باریک و بلند این گیاه خانواده کاکتوس در فروشگاه‌ها، نه‌تنها برای بسیاری از مشتریان عادی شده است که بازار ایران شاهد انواع و اقسام محصولات فرآوری شده آلوئه‌ورا یا همان صبر زرد به زبان بومی خودمان است. از کرم‌های مرطوب‌کننده و لوازم بهداشتی گرفته تا نوشیدنی و کمپوت آلوئه‌ورا.

این کاکتوس بسیار مقاوم با وجود هزینه ناچیز کشت، دارای ارزش تجاری قابل توجهی است به‌طوری که هر ‌هزار متر مزرعه زیرکشت این گیاه، سالانه تنها 5 تا 8 میلیون تومان هزینه دارد و در مقابل حدود 50 میلیون تومان درآمدزایی می‌کند. نیاز ناچیز به آبیاری، بی‌نیازی گیاه به کود و آفت‌کش‌ها و همین‌طور تجهیزات و ادوات گران قیمت کشاورزی، هزینه مزرعه‌داری این محصول را به‌طور قابل توجهی کاهش داده است.

به جز این موارد، آلوئه‌ورا به دلیل ویژگی‌های زیستی خاص قادر است در زمین‌های خارج از رده و غیرحاصلخیز ثمردهی کند و همین موضوع به علاوه مزیت‌های اقتصادی دیگر باعث شده است کشت و کار آلوئه‌ورا به یک کسب و کار ارزان با درآمدزایی بالا تبدیل شود. کارشناسان می‌گویند آلوئه‌ورا توانسته است کشاورزان تحصیلکرده را به مزارع ایران جذب کند و حالا با رونق واحدهای فرآوری و از سرگیری صادرات این محصول، بازارهای فروش آلوئه‌ورا رو به بهبود رفته و روند رشد به خود گرفته است. این موضوع در شرایطی اتفاق می‌افتد که اقتصادی نبودن کشت بسیاری از محصولات در بستر کشاورزی سنتی ایران، همواره مورد انتقاد کارشناسان بوده است.

با این حال مدل‌های تازه کشت و کار و جذب افراد تحصیلکرده به مزارع می‌تواند آغاز یک تحول مهم در کشاورزی ایران باشد. از آغاز کشت آلوئه‌ورا در ایران کمتر از یک دهه می‌گذرد. نبود واحدهای فرآوری آلوئه‌ورا، کشت و کار این محصول را در دوره‌ای با رکود مواجه کرد اما با توسعه واحدهای فرآوری این گیاه در 3 تا 4‌سال گذشته، مزارع آلوئه‌ورا حالا دوباره رونق تازه گرفته‌اند و امیدهای جذب بازارهای خارجی این محصول در بین ایرانی‌ها زنده شده است.

کشت اقتصادی با کمترین هزینه ممکن

کشت گیاه آلوئه‌ورا دارای مزایای ویژه اقتصادی نسبت به سایر محصولات کشاورزی است. «میثم کوکبی» کارشناس کشاورزی و مشاوره کشت گیاه آلوئه‌ورا درباره این مزایا می‌گوید: گیاه آلوئه‌ورا برخلاف بسیاری از محصولات کشاورزی قابلیت برداشت 20ساله دارد.

این موضوع به این معناست که در صورت کشت سایر محصولات، کشاورز ناچار است هر سال محصول را بکارد و برداشت کند که این مسأله هزینه زیادی به کشاورز تحمیل می‌کند. چون کشاورز ناچار است هر سال سرمایه‌ای برای شخم زمین، تهیه بذر و نهاده و کاشت مجدد محصول خود هزینه کند اما گیاه آلوئه‌ورا در صورت یکبار کشت، قابلیت برداشت تا 20‌سال را دارد که این امتیاز باعث می‌شود هزینه بسیاری صرفه‌جویی شود.

وی ادامه می‌دهد: علاوه‌بر برداشت 20ساله، گیاه آلوئه‌ورا ویژگی اقتصادی دیگری دارد که کشت آن را توجیه پذیر می‌کند. آلوئه‌ورا به‌ویژه نژاد بومی آن‌که به گیاه «صبر زرد» نیز مشهور است عاری از هرگونه قارچ و آفت است و همین موضوع گیاه را بی‌نیاز از تمام آفت‌کش‌ها و سمپاشی می‌کند و همان‌طور که می‌دانید یکی از پرهزینه‌ترین فاکتورهای کشت و کار تهیه سموم و آفت‌کش‌هاست. غیر از این، گیاه نیاز به هیچ‌گونه کود شیمیایی و اصولا تغذیه با کود ندارد که این دو آیتم هزینه کشت آلوئه‌ورا را مجددا کاهش می‌دهد و به دلیل ارگانیک بودن محصول مزایای تجاری آن را افزایش می‌دهد.

این کارشناس با اشاره به سایر ویژگی‌های اقتصادی کشت آلوئه‌ورا توضیح می‌دهد: یکی از موضوعات مهم در کشاورزی این است که محصول به موقع برداشت شود زیرا در نظر نگرفتن این موضوع می‌تواند به خرابی و فساد محصول و ضرر و زیان هنگفت کشاورز منتهی شود. همین موضوع خیلی اوقات توانسته است تولیدکننده را تسلیم دلال‌ها کند و برای پیشگیری از زیان بیشتر، کالای خود را با قیمت نازلی به فروش برساند اما در مورد گیاه آلوئه‌ورا الزام برداشت وجود ندارد. این به آن معناست که اگر برگ‌های گیاه مدت زمان بیشتری سر بوته بماند نه‌تنها ارزش تجاری خود را از دست نمی‌دهد بلکه با ایجاد ضخامت بیشتر برگ، هم عصاره و هم وزن محصول افزایش داشته و باعث درآمد اضافه می‌شود. کوکبی همچنین تأکید می‌کند: علاوه‌بر تمام این موارد هزینه کارگری در مزارع آلوئه‌ورا پایین‌تر است. یک هکتار مزرعه گوجه‌فرنگی در طول 2 ماه به 10 کارگر نیاز دارد این در شرایطی است که یک هکتار مزرعه آلوئه‌ورا به دلیل مقاومت بالا و در طول ‌سال به دو کارگر بیشتر احتیاج ندارد.

یک‌سال زنده ماندن، بدون آبیاری

اما مهم‌ترین ویژگی آلوئه‌ورا که کشت آن را در ایران توجیه می‌کند نیاز اندک گیاه به آبیاری است. آلوئه‌ورا همچنین از قابلیت زیست در فقیرترین اراضی برخوردار است. به گفته کارشناسان هر زمین کشاورزی که شرایط کشت و حاصلخیزی خود را ازدست داده است می‌تواند زیر کشت آلوئه‌ورا رفته و به این ترتیب دوباره احیا شده و به چرخه تولید بازگردد. کوکبی دراین‌باره توضیح می‌دهد: گیاه آلوئه‌ورا قادر است بدون آبیاری تا یک‌سال هم زنده بماند. همین مقاومت بالای گیاه باعث شده است که آلوئه‌ورا در زمین‌های غیرحاصل خیز و خاک شور نیز به بار بنشیند. غیر از این در صورت آبیاری مزرعه آلوئه‌ورا با سیستم قطره‌ای، مصرف آب آن باز هم کاهش قابل توجه دارد و همین موضوع مخارج آبیاری گیاه را تا حد ممکن کاهش می‌دهد. همین‌طور باید اشاره کنم که مزرعه آلوئه‌ورا را می‌توان با آب سخت یا آب شور نیز آبیاری کرد و این موضوع ثمردهی گیاه را تحت‌تأثیر قرار نخواهد داد.

5میلیون هزینه 50 میلیون تومان درآمد

اگر از هزینه تهیه زمین صرف نظر کنیم هر‌ 1000 متر مزرعه آلوئه‌ورا درحال حاضر بین 5 تا 8 میلیون تومان هزینه دارد و به‌طور متوسط سالانه حدود 50 میلیون تومان درآمدزایی می‌کند. این در شرایطی است که کارشناسان معتقدند با افزایش شمار کارخانجات فرآوری، این میزان درآمدزایی می‌تواند رکورد بالاتری به خود اختصاص دهد.

«ناصر شیرمردی» مشاور کاشت گیاه آلوئه‌ورا می‌گوید: به‌طور استاندارد در هر مترمربع 4 بوته آلوئه‌ورا کشت می‌شود که با در نظر گرفتن این پایه، یک مزرعه‌ هزارمتری نیاز به 4‌هزار بوته آلوئه‌ورا دارد. قیمت هر «پاجوش» (برای تکثیر گیاه) آلوئه‌ورا حدود 1200 تومان است که با این حساب حدود 5 میلیون تومان صرف تهیه گیاه مادر برای یک مزرعه‌ هزار متری می‌شود. این کارشناس ادامه می‌دهد: هر گیاه حداقل 4 تا 6 کیلو محصول می‌دهد و قیمت خرید هرکیلو برگ آلوئه ورا حداقل 900 تا 1200 تومان است. به این ترتیب اگر متوسط باردهی هر گیاه را 4 کیلوگرم درنظر بگیریم یک مزرعه‌ هزار متری با 4‌هزار بوته حدود 16 هزار کیلوگرم محصول می‌دهد.

بنابراین در یک دوره سود خالص حدود 19 میلیون تومان است. این در شرایطی است که گیاه مادر علاوه‌ بر باردهی حدود 10 تا 16 پاجوش نیز تولید می‌کند که از این میان باید 4 پاجوش گیاه حفظ شود و بقیه پاجوش‌ها قابل فروش است. اگر متوسط تعداد پاجوش‌ها را 10 عدد در نظر بگیریم در یک مزرعه ‌هزار متری 40‌ هزار پاجوش تولید می‌شود که هر پاجوش بین 800 تا 1000 تومان خرید و فروش می‌شود. در‌ سال اول کاشت، امکان 3دوره برداشت و از ‌سال دوم امکان برداشت 4 فصل یا 4دوره وجود دارد که اگر بخواهیم این مبلغ را با توجه به بازار فعلی در نظر بگیریم در یک‌سال می‌توان حداقل حدود 50 میلیون تومان درآمد داشت.

نکته مهم در مورد این گیاه آن است که چند ساله بوده و هزینه های کاشت فقط مربوط به سال اول بوده و پس از آن چندین سال قابل برداشت می باشد. با توجه به اینکه تولید این گیاه به آب، کود و مراقبت زیادی نیاز ندارد لذا از سال دوم بیشتر از 90 درصد تولید سود خالص می باشد.

خریداران برگ گیاه نیز معمولا کارخانجات دارویی و غذایی و همچنین عطاری ها می باشند. البته با توجه فزونی تقاضا نسبت به عرضه در حال حاضر شرکتهای متعددی هستند که محصولات کشاورزان را بصورت تضمینی خرید می نمایند و معمولا نگرانی بابت فروش محصولات وجود ندارد.

چنانچه قصد ایجاد یک سرمایه گذاری پایدار و مناسب را داشته باشید علاوه بر تولید گیاه در مقیاس حداقل ده هکتار باید به فکر ایجاد واحد صنایع تبدیلی نیز باشید. در این واحد انواع کنسرو مربا و محصولات غذایی و یا دارویی آلوئه ورا را تولید نمایید. حداقل سرمایه گذاری برای این مجموعه حدود 14 میلیارد تومان بوده و برای 75 نفر نیز می توانید اشتغالزایی نمایید. نرخ بازده داخلی این سرمایه گذاری بیشتر از 40 درصد می باشد که بسیار قابل توجه می باشد.

قابلیت برداشت 4 فصل آلوئه‌ورا

میثم کوکبی هم درباره دوره باردهی آلوئه‌ورا به «شهروند» می‌گوید: این گیاه 4 فصل است و در تمام فصول ‌سال قابلیت باردهی دارد اما در اولین دوره کشت، محصول پس از 6 ماه قابل برداشت است و پس از این دوره گیاه می‌تواند هر 3 ماه یکبار محصول بدهد. میزان نیاز گیاه به آبیاری هر پنج روز یکبار است و هر بوته حدود 10 لیتر آب مصرف می‌کند. در صورت استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای میزان آب مورد استفاده به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند. درحال حاضر هزینه تجهیز هر هکتار زمین کشاورزی به آبیاری قطره‌ای بین 800‌هزار تا یک‌میلیون تومان است. به جز عملیات شخم‌زنی زمین در ابتدای کشت گیاه، یک مزرعه آلوئه‌ورا به ماشین‌آلات و تجهیزات کلان دیگری نیاز ندارد و برداشت از گیاه نیز به صورت دستی انجام می‌شود. ضمن این‌که مزرعه به عملیات سمپاشی و کوددهی نیاز ندارد.

از عرق آلوئه‌ورا تا صادرات ژل به سوییس

بازار فروش آلوئه‌ورا در ایران از حدود 3‌ سال پیش رونق بیشتری پیدا کرده و متنوع‌تر شده است. این موضوع را میثم کوکبی کارشناس کشاورزی می‌گوید. او درباره جزییات بازاریابی برای این محصول، توضیح می‌دهد: تقریبا تا حدود 5‌ سال پیش هیچ صنعت و واحد فرآوری آلوئه‌ورا در کشور وجود نداشت و همین موضوع افول دوره‌ای کشت و تولید این گیاه را به دنبال داشت اما درحال حاضر وضع بهتری رقم خورده است و روزبه‌روز به تعداد واحدهای فرآوری آلوئه‌ورا در کشور اضافه می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: درحال حاضر علاوه‌بر بازار فروش فله آلوئه‌ورا، این گیاه در تناژ بالا برای بهره‌برداری در کارخانه‌های تولید مواد غذایی مانند نوشیدنی، مربا، کمپوت و… خریداری می‌شود. به جز این ژل و پودر ژل آلوئه‌ورا مصارف بهداشتی دارد و توسط کارخانه‌های تولید لوازم بهداشتی و آرایشی خریداری میشود. ضمن این‌که در ایران یک واحد تولیدی به صورت اختصاصی اقدام به تولید عرق آلوئه‌ورا کرده است همین‌طور یک کارخانه تولید مواد بهداشتی و آرایشی نیز وجود دارد که تمام محصولات خود را با استفاده از عصاره طبیعی این گیاه تولید می‌کند.

این کارشناس تأکید می‌کند: بخشی از تولید آلوئه‌ورا به تازگی به خارج از کشور صادر می‌شود که برگ خام این گیاه بیشتر به ترکیه و کردستان عراق و تعدادی از کشورهای آسیای میانه صادر شده است. صادرات بوته و پاجوش گیاه نیز درحال حاضر به کشورهای قبرس، عراق و پاکستان انجام می‌شود. علاوه‌بر این بخشی از محصولات فرآوری شده مانند ژل و پودر ژل آلوئه‌ورا به سوییس صادر می‌شود.

«ناصر شیرمردی» کارشناس و مشاور کشت آلوئه‌ورا نیز درباره نحوه فروش داخلی این گیاه می‌گوید: مزرعه‌داران معمولا پیش از یک دوره کشت و برداشت با کارخانه‌ها و تجار متقاضی قرارداد فروش امضا می‌کنند. براساس این قرارداد فروش 75‌درصد پرداخت، پیش از برداشت گیاه انجام می‌شود و 25‌درصد باقیمانده در زمان تحویل کلیه محصول پرداخت می‌شود.

آلوئه ورا گیاهی علفی و از راسته ی مارچوبه ای ها و بی ساقه دارای برگ های نیزه ای ، گوشتی و با لبه های دانه دار است . رنگ آن سبز خاکستری می باشد .گل های آن بر روی سنبله ای می روید که گاه تا نود سانتی متر درازا دارد . آلوئه ورا گیاهی چند ساله از خانواده سوسن (lily family ) و بومی آفریقا و مناطق مدیترانه ای است و از دیر باز در مناطق خشک _ گرمسیری جهان هم به عنوان گیاه زینتی و هم گیاه درمانی کشت می شود .

کاشت و پرورش آلوئه ورا معجزه آسا

دویست و چهل گونه مختلف از آلوئه ورا وجود دارد که تنها چهار نوع از آن دارای ارزش غذایی است . گیاه آلوئه ورا به واسطه برگ های کلفت آبدار و کوزه مانند خود مشخص می شود . مراقبت از گیاه آلوئه همانند گیاه کاکتوس است.

طریقه تکثیر

طریقه تکثیر وپرورش گیاه آلوئه ورا بسیار آسان است. با اینکه گونه های این گیاه هر کدام بومی مناطق مختلفی هستند. لیکن می توانند در محیط های مشابه زندگی کنند. معمولا تکثیر گیاه از طریق بذر، قلمه، پیوندو کشت مجدد پاجوشهای گیاه صورت می گیرد.

پیوند

آلوئه ورا مانند سایر گیاهان به طریق پیوند تکثیر می گردد بهترین موقع پیوند زدن در حین فصل رشد است در این موقع گیاه قوی بوده و دارای شیره گیاهی کافی جهت پیوند و اتصال است. در ضمن می توان به صورتهای مختلف گیاه را پیوند زد.

قلمه

یکی دیگر از طرق تکثیر گیاه آلوئه ورا(آلوورا) قلمه است. قلمه ها را معمولا از سر ساقه یا از قسمتی از ساقه که دارای جوانه برگی است انتخاب می کنند .
میتوان از قلمه ها ی برگ نیز جهت تکثیر استفاده کرد. برای این کار برگهای گوشتی را به قطعات کوچک تقسیم کنید. بعد سر شاخه ها را با علامتی مشخص کرده (برای جلوگیری از وارونه کاشتن) به منظور خشک شدن آن ها را مدت یک هفته در سایه قرار دهید. پس از آن ته هر قلمه را در خاک داخل کنید.

بذر

برای بدست آوردن نهال های زیاد میتوان بذور این گیاهان را در جعبه و یا خزانه کشت کرد. لیکن اگر تعداد کمی نهال نظر باشد بایستی از گلدان های کم عمق استفاده کرد.در این روش سرعت تولید گیاه پایین است و گیاهان همسانی تولید نمی‌شود و به دلیل پدیده نر عقیمی و دگرکشتی افزایش تفرق ژنتیکی قابل توجهی در نتایج ظاهر خواهد شد. در فصل بهار بذر گیاه آلوئه ورا را در گلخانه، در دمای حدود 21 درجه سانتی گراد کشت می نمایند.

بذور آلوئه باید حداکثر تا عمق 1 سانتی متری خاک کشت شود. چرا که در کشت عمیق تر جوانه زنی بذر کاهش می یابد.حفظ رطوبت خاک بسیار با اهمیت است. این بذور معمولاً بعد از 1 الی 6 ماه پس از کشت شروع به جوانه زنی می نمایند. وقتی ارتفاع نهال های جدید به حدود 3 سانتی متر رسید قابل انتقال به گلدان های مجزا هستند.این نهال ها باید در خاک سبک و با زهکشی خوب کشت گردند. در زمان جابه جایی نهال ها بایستی نهایت دقت جهت خودداری از صدمه رسیدن به ریشه ها اعمال گردد. البته در این روش تکثیر، سرعت تولید گیاهی پایین می باشد.

پاجوش ها

کاشت پاجوش ها یا جوانه های کوچک موجود در کنار شاخه اصلی یکی دیگر از روشهای تکثیر است. چون این گونه از گیاهان جوانه های کوچک در کنار شاخه اصلی تولید می کند میتوان به راحتی آنها را از مادر جدا کرد و ریشه دار ساخت .پاجوشها از تنه اصلی تغذیه می کنند ودارای رنگ سبز روشن هستند در صورت قطع برگهای پایه اصلی به علت وجود پاجوش گیاه به صورت افقی رشد خواهدکرد این گیاه می تواند حتی چندین سال بدون نیاز به تعویض گلدان به رشد خود ادامه دهد. زیرا پاجوش تولید می کند بنابراین تعویض گلدان زمانی ضروری به نظر می رسد که قسمت هوایی بسیار رشد کرده و به صورت انبوه در آید این گیاه بسیار زیاد است و می تواند در هر خاکی رشد کند ولی خاکهایی که زهکشی خوبی داشته باشد را ترجیح میدهد.

حدوداً هر شش ماه 10 پاجوش بر روی ریشه‌ها و لابه‌لای برگ‌های خشکیده بوته‌های آلوئه ورا بوجود می‌آید که در این روش تغییر ژنتیکی و خواص آن خیلی کم است و گیاهان همسانی تولید می‌شوند.جهت تولید تجاری آلوئه، کشت آن فقط از طریق پاجوش قابل توصیه است. پاجوش های با طول عمر حدود 4-3 ماه و دارای 5-4 برگ و به ارتفاع حدود 25-20 سانتی‌متر جهت کشت بسیار مناسب هستند.

برای استفاده از پاجوش ها به عنوان تکثیر باید آنها را هنگامی که به نسبت کافی رشد کردند در مرحله اول در گلدانها کاشته و به مقدار کافی آبیاری نمود بعد از این مرحله تا مدت سه هفته نباید به گلدانها آب داد این عمل سبب می شود که ریشه های جوان قدرت جذب آب را پیدا کنند . رنگ برگهای جدید ممکن است برای مدتی به رنگ خاکستری و یا قهوه ای تغییر کند ولی بعد از مدتی به رنگ طبیعی در خواهد آمد.

کشت بافت

در این روش کشت بافت با به دست آوردن سلول‌های بنیادی گیاه و تمایز آن ها امکان تولید یک گیاه کامل به وجود می‌آید به این صورت که در روش کشت بافت گیاه آلوئه ورا یک بخش کوچکی از سلول‌های انتهایی در حال تکثیر گیاه کشت داده می‌شود و گیاه کامل بدست می‌آید از بارزترین مزیت‌های روش کشت بافت سرعت بخشیدن به تکثیر (در حدود 50 الی 200 برابر) کنترل ژنتیکی گیاه، تولید گیاهان همسان و دارای ثبات ژنتیکی و تغییر نکردن خواص آن ، کنترل آلودگی‌ها و بیماری‌ها بازدهی اقتصادی بالا می باشد.

منبع : ایـ توجیهی - اموزش کشت آلوئه ورا


دانلود طرح توجیهی جدید قسمت دوم


  1. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد تولید پروتئین سویا
  2. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد صنعتی تولید روغن هسته انگور
  3. طرح توجیهی تولید ام دی اف و مصنوعات چوبی (ویرایش 98)
  4. طرح توجیهی تولید انواع پروفیل آلومینیومی (ویرایش 97)
  5. طرح توجیهی تولیدی البسه اداری،صنعتی و پوشاک مدارس
  6. طرح توجیهی و مطالعات امکانسنجی احداث واحد تولید شیره خرما
  7. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد تولید دهان شویه
  8. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد تولید پودر و روغن ماهی
  9. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد بسته بندی گوشت قرمز و سفید
  10. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد تولید ماهی دودی و شور
  11. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد تولید نمک تصفیه شده
  12. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با صنایع تولید کنسرو غیر گوشتی
  13. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با صنایع تولید ملات خشک
  14. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با صنایع تولید خوراک دام و طیور

  15. طرح توجیهی فراوری و بسته بندی انواع دمنوشهای گیاهی و قهوه
  16. طرح توجیهی احداث و راه اندازی واحد تولید دمنوش های گیاهی
  17. طرح توجیهی و مطالعات امکانسنجی احداث واحد تولید سرکه و علوفه دامی از ملاس چغندر
  18. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد تولید چای کیسه ای و فرآورده های چای
  19. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد تولید نبات و آبنبات
  20. طرح توجیهی احداث نیروگاه خورشیدی 100 کیلو وات (ویرایش 97)
  21. طرح توجیهی تجهیز و راه اندازی باشگاه بولینگ (ویرایش 97)
  22. طرح توجیهی تجهیز و راه اندازی باشگاه بدنسازی (فرمت کارا)
  23. طرح توجیهی تولید انواع شربت و دارو و فراورده های گیاهی
  24. طرح توجیهی و مطالعات امکانسنجی احداث کشتارگاه دام
  25. طرح توجیهی و مطالعات امکانسنجی احداث واحد تولید ترشی و خیارشور
  26. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد سورت و بسته بندی کشمش
  27. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد تولید غذای کودک (شیر سویا)
  28. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد تولید شکلات و شکلات شیر خرما
  29. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد تولید سرکه و الکل و شیره از انگور
  30. طرح توجیهی و مطالعات امکانسنجی تولید پودر و روغن گوشت
  31. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد تولید روغن زیتون
  32. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با فرایند تولید سوسیس و کالباس و همبرگر
  33. طرح توجیهی احداث اقامتگاه بوم گردی (ویرایش 98)
  34. طرح توجیهی احداث واحد تولیدی زغال فشرده
  35. مجموعه طرح های توجیهی مربوط به صنعت پوشاک و نساجی
  36. طرح توجیهی و مطالعات امکانسنجی احداث واحد تولید محلول بخور اکالیپتوس
  37. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با تولید و بسته بندی آب معدنی
  38. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد تولید انواع نان
  39. طرح توجیهی پرورش شتر پرواری 200 نفر (ویرایش 98)

دانلود طرح توجیهی جدید

  1. طرح توجیهی کشت گیاه آلوئه ورا (ویرایش 98)
  2. پکیج آموزشی کاشت،داشت و برداشت زعفران
  3. طرح توجیهی گلخانه هیدروپونیک صیفی جات (ویرایش 97)
  4. طرح توجیهی احداث گلخانه زعفران (آپدیت 98)
  5. طرح توجیهی احداث گلخانه آلوئه ورا (آپدیت 98)
  6. پکیج آموزشی فرآوری آلوئه ورا
  7. طرحی توجیهی کشت گلخانه ای زعفران (فرمت کارا)
  8. طرح توجیهی کشت و بسته بندی زعفران (ویرایش 97)
  9. طرح توجیهی احداث گلخانه هیدروپونیک گل رز(ویرایش 97)
  10. طرح توجیهی و مطالعات امکانسنجی زعفران فرآوری شده به روش فریز درایر
  11. پکیج 21 طرح توجیهی با سرمایه بسیار کم (ویرایش سال 94-95) پارت اول
  12. طرح توجیهی پرورش قارچ (ویرایش 97)
  13. آموزش کاشت،داشت و برداشت گیاهان دارویی
  14. پکیج 21 طرح توجیهی با سرمایه بسیار کم (ویرایش سال 94-95) پارت سوم
  15. طرح توجیهی احداث گلخانه هیدروپونیک توت فرنگی (ویرایش 97)
  16. کتاب آموزشی کاشت،داشت،برداشت و طرح توجیهی درخت پائولونیا
  17. طرح توجیهی احداث گلخانه دو منظوره زعفران و قارچ شیتاکه (آپدیت 98)
  18. طرح توجیهی احداث باغ پسته (ویرایش 98)
  19. طرح توجیهی تولید انواع گل و گیاهان داروئی و صنعتی(آپدیت آذر97)
  20. طرح توجیهی کشت خیار گلخانه ای (ویرایش 96)
  21. طرح توجیهی احداث گلخانه تولیدی سبزی،صیفی جات و رزهلندی شاخه بریده هیدروپونیک
  22. طرح توجیهی احداث مجتمع گلخانه تولیدی توت فرنگی (ویرایش 96)
  23. طرح توجیهی احداث باغ انار (ویرایش اردیبهشت 98)
  24. طرح توجیهی فنی،مالی و اقتصادی احداث گلخانه گوجه فرنگی (ویرایش 96)
  25. طرح توجیهی احداث مزرعه گل محمدی (ویرایش اردیبهشت 98)
  26. طرح توجیهی کشت گلخانه ای انواع صیفی جات (ویرایش 96)
  27. طرح توجیهی کاشت،داشت،برداشت و بسته بندی سماق (ویرایش 97)
  28. طرح توجیهی احداث باغ عناب (ویرایش اردیبهشت 98)
  29. طرح توجیهی احداث باغ بادام درختی (ویرایش 98)
  30. پکیج آموزشی تکثیر و پرورش عقرب
  31. طرح توجیهی پرورش زالو (ویرایش 97)
  32. طرح توجیهی پرورش شتر (ویرایش 97)
  33. طرح توجیهی پرورش،تکثیر و سم گیری از عقرب (آپدیت آبان 97)
  34. طرح توجیهی پرورش بلدرچین (نگارش خرداد 98)
  35. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با پرورش کبک و قرقاول
  36. طرح توجیهی پرورش بز سانن 140 راسی (ویرایش بهمن 96)
  37. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با مرغداری و پرورش مرغ گوشتی
  38. پکیج 21 طرح توجیهی با سرمایه بسیار کم (ویرایش سال 94-95) پارت اول
  39. طرح توجیهی پرورش بز مورسیا 150 راسی (ویرایش 98)
  40. پکیج 21 طرح توجیهی با سرمایه بسیار کم (ویرایش سال 94-95) پارت دوم
  41. مجموعه طرح های توجیهی زود بازده با سرمایه کم
  42. پکیج 21 طرح توجیهی با سرمایه بسیار کم (ویرایش سال 94-95) پارت سوم
  43. طرح توجیهی پرورش ماهی در قفس (ویرایش 97)
  44. طرح توجیهی پرورش گوسفند رومانوف (ویرایش 97)

  45. طرح توجیهی پرورش زالو 300 هزار قطعه(ویرایش 97)
  46. طرح توجیهی پرورش میگو

  47. طرح توجیهی پرورش شتر مرغ (ویرایش 97)

  48. طرح توجیهی احداث و راه اندازی کشتارگاه طیور گوشتی (آپدیت دی 97)
  49. طرح توجیهی پرورش گوسفند رومانوف
  50. طرح توجیهی پرورش بره پرواری (ویرایش 97)
  51. طرح توجیهی پرورش بز سانن 100 راسی(ویرایش بهمن 96)
  52. پکیج و فیلم آموزشی پرورش بلدرچین
  53. طرح توجیهی و مطالعات امکانسنجی پرورش و بسته بندی کبک
  54. طرح توجیهی پرورش بز سانن 140 راسی (ویرایش97)
  55. طرح توجیهی پرورش گوسفند داشتی 60 راس
  56. طرح توجیهی پرورش بز سانن 30 راسی(ویرایش بهمن 96)
  57. طرح توجیهی پرورش گاو شیری (ویرایش 98)
  58. طرح توجیهی پرورش ماهی قزل الا به روش مدار بسته
  59. طرح توجیهی پرورش و نگهداری زنبور عسل (آپدیت آذر 97)
  60. طرح توجیهی گاوداری گوشتی 100 راسی (نگارش اردیبهشت 98)

  61. طرح توجیهی پرورش شتر 19 نفر

  62. طرح توجیهی پرورش مار (ویرایش دی 97)

  63. طرح توجیهی راه اندازی کافی شاپ (آپدیت 98)

  64. پکیج و فیلم آموزشی آشنایی با احداث واحد تولید و بسته بندی اسانس از گیاهان دارویی